استان کرمانشاه در غرب ایران واقع شده‌است. جمعیت این استان بنا بر برآوردهای سال ۲۰۰۶ – ۱٬۹۰۲٬۷۶۰ نفر است.
مرکز این استان شهر کرمانشاه است که دارای حدود ۷۶۵٬۰۷۵ نفر جمعیت است که ۱٬۴۱۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
اين استان در گذشته يكی از مراكز ساسانیان بوده‌است و از همین دوره آثار بسیار زیاد و ارزشمندی در این استان مانند تاق بستان،كتيبه بيستون و معبد آناهيتا باقی مانده‌است و در طی سده‌های گوناگون نیز به دلیل جایگاه ویژه راهبردی این شهر دارای اهمیت ویژه‌ای بوده‌است. امروزه نیز از مهم‌ترین شهرهای غرب ایران به شمار می‌رود.
دیوار و ستون های معبد آناهیتا
کرمانشاه را از دید گوناگونی آب و هوائی و قومی و مذهبی هند ایران لقب داده‌اند چرا که از لحاظ آب و هوایی دارای چهار فصل در یک زمان است برای نمونه قصر شیرین دارای آب و هوای گرم و سنقر و پاوه دارای آب و هوای سرد و کرمانشاه دارای آب و هوای معتدل هستند در این استان قومیت‌های کرد, لک, فارس, ترک و عرب در کنار هم زندگی می‌کنند. از دیدگاه مذهبی نیز دارای گونه گونی بسیار زیادی است. به طور مثال پیروان کیشهای شیعه، سنی، اهل حق (یارسان)، مسیحی (ارمنی)، آشوری، و یهودی در این استان در کنار هم زندگی آشتی آمیزی دارند.
اکثریت مردم کرمانشاه به زبان کردی و [فارسی] صحبت می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین آثار این استان سنگ‌نگاره بیستون است که بزرگترین سند به جا مانده از روزگار هخامنشیان به شمار می‌رود و به سه زبان توسط داریوش بزرگ شاهنشاه هخامنشی بر کوه اسطوره‌ای بیستون حک شده‌است. افزون براین بیستون نماد مهر است چرا که از خود گذشتگی فرهاد، نام این کوه را با عشق جاودانه شیرین و فرهاد که الهام بخش بسیاری از نویسندگان و سرایندگان نامدار ایران همچون نظامی گنجوی بوده درهم سرشته‌است. از همین رو یکی از القاب مهم شهر کرمانشاه (خاک عشق) است.
كرمانشاه در دوران پيش از تاريخ
كرمانشاه از لحاظ بقايای سكونتهای پيش از تاريخ يكی از مناطق بسيار غنی و مهم در ايران و غرب آسيا است. قديمیترين آثار سكونت بشر در كرمانشاه مربوط به پارينه سنگی قديم است كه شامل چند تبر دستی سنگی است كه در منطقه گاكيه و غرب هرسين يافت شده است.اين آثار دستکم حدود 200 هزار سال قدمت دارند. آثار مهمی از دوران پارينه سنگی در غارهای كرمانشاه كشف شده است كه مربوط به دورههای پارينه سنگی ميانی، جديد و فراپارينه سنگی است. نخستين غاری كه در ايران كاوش شد در بيستون كرمانشاه قرار دارد كه تنها بقايای استخوانی انسان نئاندرتال در ايران در آن كشف شده است. آثار سكونت نئاندرتالها همچنين در ساير غارهای بيستون چون غار مر تاريك و غار مر آفتاب كشف شده است. در غارهای شمال شهر كرمانشاه مثل قبه و دو اشكفت نيز ابزار هاي سنگی اين دوره يافت شده است.از دوره پارينه سنگی جديد و فراپارينه سنگی نيز آثاری در غارهای مرخريل و كوليان كشف شده است. از كهنترين آثار سكونت روستا نشينی اوليه در غرب آسيا چندين مكان در اطراف كرمانشاه قرار دارند كه از ميان آنها میتوان به گنجدره در غرب هرسين و سراب و آسياب در شرق كرمانشاه اشاره كرد. گفتنی است كه قديميترين مدارك اهلی كردن بز در تپه گنج دره شناسايی شده است كه نتايج مطالعه آن اخيرا به وسيله پرفسور مليندا زيدر در نشريه معتبر ساينس منتشر شد.
ریشهٔ نام
نام کرمانشاه از دوره ساسانیان بر این شهر گذارده شده‌است. در دوران اسلامی این شهر را «قره میسین» می‌خوانده‌اند. در یک مکتوب نام کرمانشاه را نخست لقب بهرام کرمانشاه (بهرام چهارم) نوشته‌اند از این رو که پیش از شاهی فرمانروای کرمان بوده‌است. پس از پادشاهی او به افتخارش نام این شهر را کرمانشاه گذاشتند. در کتب قدیم که به زبان کردی است شهر کرمانشاه را {(مای)~ (ماد)} گفته‌اند. دکتر میرجلال‌الدین کزازی، پژوهشگر، با این استدلال که «پادشاهان ساسانی در هر مکانی که حکومت بوده‌اند، بنایی به یادگار گذاشته‌اند، حال آن که در کرمانشاه چنین بنایی وجود ندارد» نوشته این مکتوب را رد می‌کند. ازین رو بسیاری بر این عقیدهاند که این واژه احتمالا از همان واژه کرمانج مشتق گردیده است. هنوز در بسیاری از مناطق این استان، کرمانشاه را «کرماشان» می‌خوانند. به احتمال زیاد ریشهی نام کرمانشاه، کرمانج، کرمانجان و کرماشان است.
در سالهای نخستین پس از انقلاب 57 نام این شهر را «باختران» گذاشتند تا این که بعد از اعتراض مردم استان دوباره نام پیشین و تاریخی کرمانشاه (کرماشان) را بر آن بازگرداندند. واژه کرمانشاه از زمان قاجاریه در مکاتبات دیوانی عنوان شده‌است.
محله‌های قدیمی کرمانشاه
فیض آباد
چال حسن خان
چال سلیمان خان
کل حواس
درطویله (توپخانه)
تیمچه
راسته بازار
وزیری
رشیدی
تپه فتحعلی خان
آبشوران
کاشیکاری
کوچهٔ لک‌ها
جوانشیر
جلیلی(آقا شیخ هادی)
سراب قنبر
دبیراعظم
پل چوبی
مصوری
کوهساری
صابونی
سه راه خانقاه
سرچشمه
سر تپه
مسیر نفت
شابختی
پل اجلالیه
ناصری
چهارراه آخرت
سرقبر آقا
سید فاطمه
زندان شهری
گمرک
امیرکبیر
سه راه محمودی
چاه صاحب زمان
بهار
باغ دلگشا
لشگر
چهل متری سیروس
بازار زرگرها
سقاخانه
مصلا
سینهٔ گل زرد
بازرگانی
کوچه ثبت
کچل‌آباد
چنانی
مصدق
شهرداری سابق
سکوی حشمت السلطنه
تاریکه بازار
علاف خانه
سبزه میدان
تیمچه سید اسماییل
چراغ برق
تفنگسازها
صندوق سازها
مسگر خانه
بزاز خانه
سنگ معدن
گذز صاحب جم
چال درویشها
برزه دماغ
پشت بدنه
کوچه قلیچ خان
قهوه خانه احمد ولایتی
قهوه خانه ضرغام
قهوه خانه قنبر
جلوخان
دروازه
جمخانه
جمخانه ارتش
اربابی
منزه
ده مجنون
محله‌های جدید
خیام
شهرک بعثت
شش بهمن (22 بهمن)
کسری
بلوار سجاد
فردوسی
شماره دو
شریعتی
کوی فرهنگیان
الهیه
شهرک پرواز
شهرک پردیس
شهرک ژاندارمری
متخصصین
شهرک معلم
کارمندان
شهرک دارایی
بهار
آبادانی و مسکن
شهرک ظفر
رسالت
آریاشهر
کیهانشهر
رشیدی
حافظیه
شهرك بهداري
شهرك نجفي
شهرک دادگستری
صنايع
مهم ترین صنایعی که هم اکنون در کرمانشاه فعالیت می کنند به شرح زیر است:
پالايشگاه نفت
مجتمع پتروشيمي کرمانشاه
کارخانه سیمان غرب
کارخانه های قند
کارخانه شیر و فراورده های لبنی بیستون(خصوصی)
کشت و صنعت ماهیدشت(خصوصی)
كارخانه خانه سازي ايثار كرمانشاه(مجتمع عظيم قطعات بتني)
هتل‌ها و مراکز اقامتی
هتل بین المللی پارسیان کرمانشاه
هتل آزادگان
هتل رسالت
هتل راه کربلا
هتل بیستون
هتل جمشید
هتل داریوش
هتل آپارتمان لیژان
مهمانسرای دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
خانه معلم
بیمارستان ها
بیمارستان امام علی(قلب و عروق)
بیمارستان امام حسین
بیمارستان امام رضا(فوق تخصصی)*بیمارستان امام رضا,بزرگترین بیمارستان منطقه ی غرب و شمال غربی ایران و یکی از بزرگترین بیمارستان های خاورمیانه می باشد.
بیمارستان آیت الله طالقانی(اورژانس)
بیمارستان امام خمینی(سوانح و سوختگی)
بیمارستان معتضدی(زنان و زایمان)
بیمارستان زاگرس(زنان و زایمان)
بیمارستان سینا(بیماری‌های عفونی)
بیمارستان فارابی(اعصاب و روان)
بیمارستان شهدا
بیمارستان دکتر محمد کرمانشاهی
بیمارستان بیستون
سینماها
سینما آزادی (شهرفرنگ)، سینما پیروزی (آتلانتیک)، سینما استقلال (شهر تماشا)، سینما فرهنگ و سینما صحرا.
کرمانشاه در گذشته دارای 12سالن سینما(مولن روژ،رکس،مهتاب،ایران،متروپل،باربد،بهمن،شهر فرنگ،آتلانتیک،شهر تماشا،صحرا،فرهنگ) بود که پس از پیروزی انقلاب این سالن‌ها متروکه شدند و یا تغییر کاربری دادند. در حال حاضر از میان پنج سینمای شهر کرمانشاه دو سینما(صحرا و شهر تماشا) تعطیل هستند. سینما استقلال(شهر تماشا) پس از آن‌که در سال 1384 توسط صاحب اصلی‌اش از حوزه هنری بازپس گرفته شده تعطیل است. سینما صحرا نیز که در شهرک دولتآباد قرار دارد به صورت مخروبه‌ای تحت تملک شخصی قرار دارد.
نشریه هاهفته نامه ها:
باختر ، غرب ، نقد حال ، کرمانشاه ، کرمانشاه1400 ، ندای جامعه(ده نگی کومه له گه) ، بیستون ، آوای کرمانشاه ، ابوذر ، بازی دراز ، نجوا ، نسیم غرب ، صفیر غرب
سراب ها
سراب نیلوفر
سراب قنبر
سراب تاقبستان
سراب یاوری
سراب خضرزنده
سراب خضرالیاس
سراب جابری
سراب بیستون
سراب سبزعلی
سراب گرم:سرپل زهاب
سراب کاشنبه
سراب چارزبر
سراب قره دانه
سراب کانی ریزه
سراب چرمان
سراب گردکان دار
سراب بیزرک
سراب قورچی واشی
سراب نرره کانی
سراب قلعه زنجیر
سراب توتشامی
سراب کچک بل
سراب باوه شامه
سراب کانی چرمه
پارک‌ها
مجموعه پارکهای طاق ووسان (طاق بستان)(پارک شرقی – پارک غربی،پارک کوهستان)، پارک شاهد، پارک لب آو (لب آب یا 15 خرداد)، پارک لاله، پارک شار(شهر)، پارک شیرین، پارک فانفار (شهربازی)، پارک جانبازان و پارک معلم
مساجد تاریخی
مسجد عمادالدوله
مسجد حاج شهباز خان
مسجد آیت الله بروجردی
مسجد چهلستون(جامع)
مسجد شافعی ها
مسجد دولتشاه
مسجد شاهزاده
آثار پيش از تاريخ
گاكيه
غار دو اشكفت
غارهاي بيستون
غار قبه
غار كل داوود
غار ورواسي
پناهگاه وركيني
غار كوليان
غار وزمه
پناهگاه يوان
آوي خر
تپه گنج دره
تپه سراب
تپه آسياب
تپه چيا جاني
تپه تووه خشكه
تپه ورگر
